CZY PUSZCZA POTRZEBUJE MARTWEGO DREWNA?
Przedstawienie znaczenia martwego drewna w ekosystemie leśnym. Rodzaje martwego drewna. Martwe drewno jako: siedlisko gatunków puszczańskich, czynnik ułatwiający regenerację lasu, magazyn wody i pierwiastków, stabilizator mikroklimatu. AB, od 6 lat.
PUSZCZAŃSKIE OLBRZYMY
Spacer edukacyjny szlakiem wybranych, największych puszczańskich drzew różnych gatunków. Pomiary wysokości drzew z wykorzystaniem dalmierza. Różnice pomiędzy drzewami weteranami rosnącymi na otwartych przestrzeniach a drzewami puszczańskimi, rosnącymi w zwarciu. Próba odpowiedzi na pytanie – czy największe, puszczańskie drzewa potrzebują naszej pomocy? AB, od 6 lat.
PUSZCZAŃSKIE RELIKTY
Nauka rozpoznawania i wyszukiwania wybranych, puszczańskich gatunków (porostów, mchów, roślin naczyniowych, chrząszczy) zaklasyfikowanych jako relikty lasu pochodzenia pierwotnego. Dla wielu z nich Puszcza Białowieska jest ostatnim lub jednym z ostatnich miejsc występowania. Zachowały się w najlepiej zachowanych pozostałościach Puszczy. AB, od 10 lat.
PROCESY KSZTAŁTUJĄCE PUSZCZAŃSKIE LASY
Przedstawienie najważniejszych procesów kształtujących lasy Puszczy Białowieskiej, takich jak: zamieranie drzew, masowe pojawy organizmów, naturalna sukcesja, saltacja wykrotowa, dekompozycja martwego drewna, zmiana składu gatunkowego drzewostanu jako adaptacja do zmian klimatu i warunków siedliskowych. Omówienie znaczenia procesów dla zachowania unikalnego charakteru puszczy. AB, od 11 lat.
BARWNE ZWIASTUNY WIOSNY
Nauka rozpoznawania i wyszukiwania geofitów – roślin o zróżnicowanych barwach i kształtach, kwitnących przed rozwojem liści drzew. Znaczenie geofitów, preferencje siedliskowe oraz sposoby ich rozprzestrzeniania się w ekosystemie. Geofity trujące i wykorzystywane w celach kulinarnych. AB, od 10 lat.
KORNIK DRUKARZ – SZKODNIK CZY INŻYNIER
Przedstawienie roli kornika drukarza w ekosystemie leśnym puszczy. Przedstawienie zakresu i skutków aktywności kornika drukarza w Puszczy. Odpowiedź na pytanie – czy kornik jest szkodnikiem (którego można skutecznie zwalczać) czy modyfikatorem składu gatunkowego drzewostanu pozwalającym puszczy na adaptację do warunków siedliskowych oraz zmieniających się warunków klimatycznych? AB, od 12 lat.
CZYM SIĘ RÓŻNI LAS GOSPORARCZY OD LASU NATURALNEGO
Przedstawienie najważniejszych różnic pomiędzy lasem gospodarczym, a lasem o charakterze naturalnym, takich jak: struktura pionowa i pozioma drzewostanu, zróżnicowanie wiekowe, gatunkowe drzew i innych roślin, zasoby martwego drewna, ślady po aktywności człowieka. AB, od 8 lat.
JESIENNY SPEKTAKL – RYKOWISKO
Obserwacja i nasłuchiwanie jeleni podczas okresu godowego – rykowiska, kiedy jelenie rywalizują wokalnie o względy łań, czasami tocząc ze sobą walki. AB, od 8 lat.
ŚLADAMI KRÓLA PUSZCZY – ŻUBRA
Tropienie i obserwacja żubrów w ich naturalnym środowisku. AB, od 8 lat.
DEWASTACJA PUSZCZY W 2017
Przedstawienie miejsc zdewastowanych na polecenie byłego ministra – Jana Szyszko, co stało się podstawą do interwencji Komisji Europejskiej, Trybunału Sprawiedliwości UE oraz Sekretariatu UNESCO. Przedstawienie skali wyrębów, obserwacja i omówienie regeneracji lasu zachodzącej na zrębach oraz w ich sąsiedztwie. AB, od 15 lat.
SZLAKIEM BATALII STOCZONYCH W OBRONIE PUSZCZY w 2017
Miejsca w których miały miejsce blokady nielegalnych wyrębów prowadzonych harwesterami przez byłego ministra Jana Szyszko. Przypomnienie i omówienie działań blokujących wyręby aktywistów i interwencji podejmowanych przez straż leśną i policję. AB, od 15 lat.

Program warsztatów przyrodniczych przeznaczony jest dla uczniów oraz osób dorosłych chcących poszerzyć swoją wiedzę z zakresu przyrody. Aby proces nauczania przyniósł pożądane efekty, a przede wszystkim był ciekawy, zajęcia będą miały charakter obserwacyjny i w większości odbędą się w terenie. Zawarte w programie treści dotyczą zagadnień z zakresu biologii, przyrody, zależności panujących w przyrodzie pomiędzy organizmami żywymi , bioróżnorodności . Samodzielne wykonanie prostych analiz, określenie ich wyników i sformułowanie wniosków pozwolą na zainteresowanie uczniów przebiegiem zajęć, umożliwią angażowanie w proces poznawczy wszystkich zmysłów, co ułatwi zrozumienie i zapamiętanie zagadnień.
Takie zajęcia o charakterze badawczym- terenowym ukazujące pracę przyrodnika-naukowca, przybliżą dzieciom proste metody badawcze, ukażą prawa rządzące przyrodą , a także wyposażą w umiejętności, które pozwolą im brać aktywny udział w zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych.

Charakter zajęć wymagać będzie przestrzegania zasad bezpieczeństwa oraz efektywnej współpracy w grupach. Prowadzący zorganizuje pracę zapewniając stosowanie powyższych zasad.

Wszystkie materiały do zajęć przygotuje prowadzący. Dotyczy to w szczególności: lornetek, lunet, aparatów fotograficznych, szkieł powiększających oraz mikroskopu oraz materiałów biologicznych takich jak pióra, wypluwki itp. Część materiałów biologicznych pozyskanych zostanie przez uczestników w trakcie trwania warsztatów w terenie.

Program warsztatów jest przykładowy i może być modyfikowany i dostosowany do aktualnych potrzeb danej szkoły/grupy.

CELE EDUKACYJNE

GŁÓWNE:

Zaciekawienie światem przyrody oraz rozbudzenie pasji poznawczych.
Motywowanie do poznawania przyrody w sposób aktywny, twórczy, dociekliwy i wytrwały. Budowanie proekologicznego podejścia do środowiska naturalnego , które nas otacza. Nauczenie odpowiedzialności za nasze „małe ojczyzny”, a także rozbudzenie aktywności na poziomie lokalnym.

W szczególności:

– planowania i prowadzenia obserwacji oraz eksperymentów przyrodniczych, a także ich dokumentowania ,
– interpretowania wyników doświadczeń, formułowania spostrzeżeń, wniosków,
– planowania i organizowania własnej nauki,
– współdziałania w zespole, skutecznej komunikacji,
– posługiwania się i korzystania z przyrządów obserwacyjnych, pomiarowych w sposób prawidłowy i bezpieczny,
– posługiwania się technologią informacyjną, encyklopediami, atlasami, programami multimedialnymi.
-bezpiecznego poruszania się w terenie wraz z zachowaniem dobrych praktyk , tak aby nie szkodzić środowisku , a w szczególności zamieszkujących ich roślin, grzybów i zwierząt.

1. Dostrzeganie związków przyczynowo-skutkowych zachodzących między działalnością człowieka, a stanem środowiska.
2. Poszerzenie wiedzy uczniów z wybranych działów tematycznych.
3. Uczenie przełamywania pewnych zahamowań (tremy, wstydu, lęku) np. poprzez prezentacje wyników własnej pracy bądź pracy grupy na forum.

TREŚCI NAUCZANIA

Treści nauczania będą obejmować wybrane zagadnienia z zakresu biologii grzybów , roślin i zwierząt w szczególności ptaków oraz ochrony środowiska naturalnego.

METODY I FORMY PRACY

Na zajęciach, podczas pracy indywidualnej lub grupowej stosowane więc będą następujące metody: Badawcze – eksperyment i doświadczenie, planowanie i dokumentowanie wszystkich metod, ćwiczeniowe – wykonywanie, analizowanie i interpretowanie zebranych danych i obserwacji. Obserwacyjne – obserwacja okazów naturalnych przyrody ożywionej i nieożywionej, obserwacje terenowe
słowne – pogadanka, , praca z publikacjami popularno-naukowymi.

ZAŁOŻONE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW, UCZEŃ:
zna sposoby prowadzenia i dokumentowania obserwacji i doświadczeń przyrodniczych, potrafi aktywnie i twórczo uczestniczyć w zajęciach terenowych, stosując zasady bezpieczeństwa i współpracy w grupie, zna zasady bezpiecznego korzystania z laboratorium przyrodniczego, rozwija własne zdolności oraz umiejętności twórczego myślenia, pogłębia, utrwala i rozszerza wiadomości oraz umiejętności zdobyte podczas lekcji, potrafi dyskutować na tematy naukowe,
w sposób konsekwentny i dociekliwy poszukuje rozwiązania sytuacji problemowej, przejawia inicjatywę i samodzielność,
umie pokonać tremę, lęk i nieśmiałość, a przez to aktywnie uczestniczy w lekcjach.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
sprzęt obserwacyjny: lornetki, lupy, aparat fotograficzny,

PROGRAM ZAJĘĆ:

„Niezwykłe pióra” – warsztat poświęcony piórom ptasim i technikom lotu ptaków. Uczestnicy w trakcie zajęć terenowych starają się zebrać jak największą liczbę piór należącą do różnych gatunków ptaków. Zajęcia przeprowadzone z użyciem piór najciekawszych polskich gatunków ptaków. Wstęp do nauki rozpoznawania gatunków. Poznamy różne typy piór, ich budowę i nieszablonowe rozwiązania w dziedzinie lotniczej inżynierii. Pióra są jedną z najwspanialszych konstrukcji przyrody, zaś lot to umiejętność niemal cudowna i tylko dla wybranych.

Czas zajęć: Uzależniony od potrzeb. Zajęcia warsztatowo-terenowe.

„Dlaczego sowa to mądra głowa?” (D.K). Sowy od wieków fascynowały ludzi, dla jednych były mitycznym symbolem zła, dla innych wręcz przeciwnie-symbolem zwierzęcia ponad naturalnego, pośrednika między człowiekiem a bogami. A wszytko to dzięki niezwykłym zwyczajom, fascynujących przystosowań i niespotykanego trybu życia. Dlatego warto poznać sowy. Zajęcia dotyczące zwyczajów oraz zagadnień ochrony sów. W trakcie zajęć Uczestnicy poznają krajowe gatunki sów – ich obyczaje i miejsca życia. W trakcie zajęć praktycznych warsztatu ta wiedza zostanie utrwalona, a Uczniowie nauczą się jak identyfikować sowy w terenie.

Czas zajęć: Uzależniony od potrzeb . Forma zajęć: prezentacja multimedialna, zajęcia warsztatowo-terenowe.

„Przyrodnicze archiwum „X”, czyli kto jadł, a kto był zjadany”.(D.K) Czy kości lub pióra mogą być ważnym narzędziem naukowym? Czy podczas spaceru możemy wykryć rzadkie gatunki ssaków? Na tych zajęciach odpowiemy sobie na te pytania. I to odpowiemy sobie pozytywnie.
Na zajęciach dzieci pracują z kośćmi i śladami zwierząt, analizują wypluwki sów. Część studyjna uzupełniona o wyjście w teren, tak aby utrwalić i wzbogacić wiedzę o śladach, tropach i kościach zwierząt.

Czas zajęć: Uzależniony od potrzeb. Forma zajęć: zajęcia warsztatowo-terenowe.

„Wieczór strachów, czyli niesamowite głosy ptaków” (D.K). Dziwny wygląd, dziwne zwyczaje, i skryty tryb życia to nie jedyne cechy sprawiające, że ludzie odczuwali lęk przed ptakami. Ba, schodzą one na drugi plan, gdy posłuchamy m.in. sowich głosów. Straszne, niesamowite, budzące dreszcz- to mało powiedziane, żeby poczuć ich klimat należy je usłyszeć. Warsztat dźwiękowy przybliżający głosy sów i nie tylko. Elementem zajęć będzie również opowieść o zakorzenionych w kulturze przesądach i mitach związanych z sowami i innymi gatunkami ptaków.

Czas zajęć: Uzależniony od potrzeb. Forma zajęć: prezentacja multimedialna, głosy ptaków-urządzenie audio, zajęcia warsztatowo-terenowe.

„Niewidzialny Spacer” (D.K)wszystkie zajęcia w trakcie zielonej szkoły mają uczyć jak patrzeć na przyrodę żeby jak najwięcej się o niej dowiedzieć. Będziemy tropić, uczyć się jak wyglądają ślady zwierząt i co mogą nam powiedzieć o samych zwierzętach. Co oczywiste, wzrok będzie tu podstawą. Ale mamy jeszcze inne zmysły. Jak „wyglądałby” las gdybyśmy widzieli świat jak kret? Niewidzialny spacer to wyprawa do lasu bez użycia oczu, ma „otworzyć” nas na poznawanie świata innymi zmysłami.
Czas zajęć: Uzależniony od potrzeb. Forma zajęć: zajęcia warsztatowo-terenowe.

„Ptaki Puszczy Białowieskiej” (D.K)- zajęcia będą przybliżały gatunki ptaków zamieszkujące obszar polskiej części Puszczy Białowieskiej. Uczestnicy dowiedzą się, dlaczego jest ich tak dużo, poznają ich zwyczaje i biologię, ale również dostaną odpowiedź na pytanie, co im zagraża i jak je chronić. Zajęcia będą składały się z prezentacji multimedialnej i części warsztatowej-terenowej. Forma i treść zajęć będzie dostosowana do poziomu nauczania.

Czas zajęć: Uzależniony od potrzeb. Forma zajęć: prezentacja multimedialna, zajęcia warsztatowo-terenowe.